De Lerende Evaluatie van het Natuurpact 2023 besteedde onder andere aandacht aan het versterken van natuur en landbouw in gebiedsprocessen. In dit achtergrondrapport hierbij wordt beoogd duidelijkheid te verkrijgen over de interventielogica’s die Rijk en provincies hanteren, met name in de uitvoering op gebiedsniveau. Er is onderzocht hoe deze interventielogica’s gekoppeld zijn aan wat men wil realiseren en of de interventies hierbij passen. Er is hiervoor gebruikgemaakt van een analytisch kader en drie casestudies. Er wordt geconcludeerd dat de interventielogica rondom natuur en landbouw tamelijk consistent is, maar dat betwijfeld wordt of deze tot veel resultaten voor natuur en economie zal leiden (in het licht van de afspraken in het Natuurpact en het Programma Natuur). Dit komt vooral doordat de ondersteuning van boerenbedrijven bij het realiseren van maatregelen op hun bedrijf veelal niet toereikend is en er meer aandacht nodig is voor algemene biodiversiteit in het landelijk gebied.

Biodiversiteit is een veelbesproken onderwerp. Wereldwijd is de biodiversiteit sinds 1900 met 40% afgenomen, hoewel er na 2010 enige verbetering zichtbaar is. Oorzaken zoals verlies van leefgebieden, klimaatverandering en monoculturen dragen bij aan deze afname. Er is een groeiende vraag vanuit boeren, consumenten en de overheid naar het verhogen van biodiversiteit. In Flevoland neemt de interesse onder boeren voor het bevorderen van biodiversiteit toe, zoals blijkt uit initiatieven als de Green Paper van LTO Noord en het Deltaplan Biodiversiteit. Boeren in Flevolanderkennen dat een vermindering van chemische bestrijdingsmiddelen vraagt om een betere balans tussen natuurlijke vijanden en plaaginsecten op en rondom agrarische percelen. Dit onderzoek richt zich op de vraag: “Hoe kunnen en willen boeren bijdragen aan biodiversiteit in de Flevopolder?”

“De Pilots toekomstbestendige landbouw nieuw GLB hebben als doel te testen hoe binnen het GLB 2023- 2027 op of aanpalend aan landbouwgrond doelgericht betalingen kunnen worden ingezet voor het behalen van regiospecifieke opgaven rond het toekomstbestendig maken van de landbouw door bijvoorbeeld kringlooplandbouw te versterken en/of meer natuurinclusief te maken. Hoe kan het grondgebonden GLB bijdragen aan toekomstbestendig boeren? Naast de oorspronkelijke GLB-pilots wordt de subsidiemodule uitgebreid met de onderwerpen veenweidegebieden ter uitvoering van het Klimaatakkoord en het realisatieplan LNV-Kringloopvisie.

Deze brochure is een resultaat van het project ‘Agroforestry voor klimaatpositieve zuivel en biodiversiteit’. In dit project maakten we met tien (melk)veehouders uit Noord Nederland, de Friese Milieufederatie, en onderzoekers van Wageningen Livestock Research en Louis Bolk Instituut, drie verschillende ontwerpen van agroforestry in combinatie met melkveehouderij. In een reeks van vier workshops definieerden we de kansen en mogelijke tegenstellingen van bomen en struiken op een melkveebedrijf, en schetsten we hoe bomen en struiken op een melkveebedrijf kunnen worden ingepast. Het doel van deze brochure is om melkveehouders te inspireren en informeren over de mogelijkheden van agroforestry in combinatie met melkveehouderij.

Op deze website staan de omschrijvingen van de Beheerpakketten Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij (BBM). Ze zijn bedoeld om agrariërs te stimuleren om de biodiversiteit op hun bedrijf te vergroten. Zowel ín als buíten de aangewezen ANLb-gebieden. De beheerpakketten zijn overzichtelijk weergegeven op een webpagina, waar ook een factsheet te downloaden is (om uit te printen) en een infographic.

Op verzoek van provincie Gelderland onderzocht het platform Natuurinclusieve Landbouw de afgelopen 1,5 jaar ‘hoe bestaande Gelderse projecten die met doelsturing experimenteren opgeschaald en verbeterd kunnen worden’. Het resultaat staat in het adviesrapport Monitor Duurzame Landbouw Gelderland.

Herziene en nieuwe adviezen rond de eco-regeling voor 2025: een update van het advies voor puntentoekenning en waardebepaling van zowel bestaande als nieuwe eco-activiteiten, en een advies over aanpassingen aan de gewassenlijsten.

Deze rapportage is het eindresultaat van de ‘Praktijktoets punten-instapeisen eco-regeling’. Het doel van de ‘Praktijktoets punten-instapeisen eco-regeling’ is inzicht verkrijgen in wat de beoogde systeemwijziging betekent voor de houding, het gedrag en de overtuiging van (potentiële) deelnemers ten opzichte van de regeling. Daarbij zijn ook de adviseurs een belangrijke factor, aangezien zij veel invloed hebben op eerdergenoemde aspecten.

Announced by the President of the European Commission in her State of the Union Address on September 13th 2023 and launched in January 2024, the Strategic Dialogue on the Future of EU Agriculture brought together 29 major stakeholders from the European agri-food sectors, civil society, rural communities and academia to reach a common understanding on the further development of a core area of European life and economy in a new format of political discourse. The members of the Strategic Dialogue strove for a conceptual consensus that opens new perspectives for farming, food and rural areas on the continent. Together, the members of the Dialogue have produced a comprehensive set of guiding political principles and recommendations. They consider the diversity and complexity of agri-food systems, while the specific factors, interdependencies and trade-offs that have led to the current imbalances must be systematically addressed. The final report of the Strategic Dialogue serves as an orientation for action to create socially responsible, economically profitable, and environmentally sustainable agri-food systems.

Het ministerie van LNV wil een beperkte herkalibratie van de Nederlandse eco-regeling doorvoeren, gebaseerd op een puntensysteem. Daarvoor kijkt het naar het aanpassen en invoeren van punteneisen. In deze studie is onderzocht op welk niveau de punteneisen voor de medaillekleuren brons, zilver en goud zouden kunnen worden gesteld om het budget meer effectief in te zetten. Dit zou kunnen worden gerealiseerd door de punteneis (voor brons) met 20% te verhogen tot 6 punten per ha en punteneisen voor zilver en goud te introduceren van 8 en 12 punten per hectare.

Wil jij jouw bodem verbeteren, jouw percelen bestendiger maken tegen droogte of besparen op kunstmest? Zie jij productief kruidenrijk grasland als een mogelijke oplossing, maar weet jij niet hoe je dit goed kunt toepassen? Meld je dan aan voor de gratis online cursus ‘Kruidenrijk grasland’!

In dit onderzoek is er gezocht naar het antwoord op de vraag: “Hoe kan er aansluiting gevonden worden tussen de belangen van lokale stakeholders en beleidsmakers in beekdal Buulder Aa?”. Het doel is om een eerste stap te zetten naar een klimaatrobuust Buulder Aa door lokale stakeholders en beleidsmakers dichter bij elkaar te brengen. Hierbij wordt specifiek gekeken naar hoe de landbouw in de gemeente Cranendonck kan bijdragen aan deze transitie.Tot nu toe werd voornamelijk een top-down benadering gehanteerd, wat heeft geleid tot verschillende uitdagingen en ontevredenheid in het gebied. Daarom richt dit onderzoek zich op een bottom-up benadering, waarbij lokale agrariërs actief worden betrokken in het proces. Er is geanalyseerd hoe zij de toekomst van een klimaatrobuust beekdalsysteem zien en hoe dit gerealiseerd kan worden. Dezelfde dialoog is ook met beleidsmakers gevoerd.De antwoorden van beide richtingen zijn naast elkaar gelegd en hierin is gezocht naar overeenkomsten. Deze overeenkomsten vormen de basis voor verdere stappen richting een klimaatrobuust Buulder Aa. Daarnaast is onderzocht hoe het ideaalbeeld voor de natuur in het gebied eruit zou moeten zien, waarbij eerdere studies van de HAS zijn geanalyseerd. Deze bevindingen zijn meegenomen in de conclusie.

In dit gebiedsinrichtingsplan wordt in twee concepten verschillende weergegeven hoe natuurontwikkeling langs de beek de Oude Leij gerealiseerd kan worden. Het gaat om een gebied van 870m lang ter hoogte van de melkveehouderij van de familie Swolfs. Dit gebied ligt aan de westkant van Tilburg, tussen de Bredaseweg aan de noordkant en golfbaan Prise d’Eau aan de zuidkant (zie Figuur 1). De concepten zijn gebaseerd op een combinatie van ecologisch onderzoek en de wensen, eisen en mogelijkheden van de betrokken partijen. De concepten dienen als leidraad bij de gesprekken tussen de gemeente Tilburg en de familie Swolfs over de definitieve inrichtingsplannen.

Het veranderende klimaat veroorzaakt vaker droogte, vooral in beekdallandschappen zoals de Buulder Aa, wat door de huidige landbouwpraktijken wordt verergerd. Dit onderzoek onderzoekt maatregelen om water langer vast te houden en richt zich op duurzame verdienmodellen voor landbouw in de Buulder Aa. Door deskresearch, interviews en Excel-rekenmodellen worden vier KNMI1-klimaatscenario’s (hoge/lage uitstoot met droogte/vernatting) geëvalueerd. De resultaten worden gepresenteerd in termen van financiële en maatschappelijke kosten en baten voor zowel huidige als alternatieve gewassen en landbouwmethoden.

Groen Kennisnet heeft in het voorjaar van 2024 'de kaart’ gelanceerd, een tool die professionals inzicht geeft in wat er allemaal in de buurt gebeurt. Door simpelweg je postcode in te vullen, zie je in één oogopslag waar er in jouw omgeving aan groene kennis wordt gewerkt. Sinds de lancering bevat de kaart al meer dan 300 projecten, demobedrijven, onderwijsinstellingen en samenwerkingsverbanden.

Tijdens de veldbijeenkomst Kruidenrijke akkerranden op 11 juli 2024 gaf Raymond Klaassen (Grauwe Kiekendief Kenniscentrum Akkervogels) een presentatie over kruidenrijke akkerranden en hun rol in het verhogen van de functionele agro-biodiversiteit.

Duizenden vogels broeden op boerenland. Met agrarisch natuurbeheer en reservaatbeheer werken ruim 1000 boeren, 800 vrijwilligers, vier agrarische natuurverenigingen, jagers/wildbeheereenheden en terreinbeheerders samen om deze te beschermen. Landschap Noord-Holland werft, ondersteunt en leidt vrijwilligers op om de boerenlandvogels te beschermen en te monitoren. Het is cruciaal dat we deze samenwerking met elkaar voortzetten als we de vogels op het boerenland willen behouden.

Duizenden vogels broeden op boerenland. Met agrarisch natuurbeheer en reservaatbeheer werken ruim 1000 boeren, 800 vrijwilligers, vier agrarische natuurverenigingen, jagers/wildbeheereenheden en terreinbeheerders samen om deze te beschermen. Landschap Noord-Holland werft, ondersteunt en leidt vrijwilligers op om de boerenlandvogels te beschermen en te monitoren. Het is cruciaal dat we deze samenwerking met elkaar voortzetten als we de vogels op het boerenland willen behouden.

Blijvend grasland heeft vaak goede opbrengsten aan ruwvoer en kruidenrijk grasland is juist goed voor de biodiversiteit. Door grassen, vlinderbloemigen en kruiden te combineren in productief kruidenrijk grasland, snijdt het mes aan twee kanten. Het Louis Bolk Instituut heeft deze drie typen graslanden in de Achterhoek beproefd.

Dit rapport richt zich op het beheer en herstel van grasbanen in boomgaarden, met focus op natte voorjaren. Het biedt theoretische en praktische inzichten voor fruittelers en adviseurs. Grasbanen beschermen tegen bodemverdichting, verbeteren waterhuishouding, bevorderen biodiversiteit en zorgen voor betere toegankelijkheid. Klimaatverandering, vooral nattere winters, benadrukt het belang van goed grasbaanbeheer. Preventieve en herstellende maatregelen, zoals drainage en herstel van sporen, worden aanbevolen om schade te voorkomen en verhelpen.