De term Natuurinclusieve landbouw zie je steeds vaker, maar wat houdt dit in? CLM Onderzoek en Advies en het Louis Bolk Instituut hebben een lesboek samengesteld met daarin een volledig overzicht van maatregelen en ervaringen: ‘Natuurinclusieve landbouw in de praktijk’. Dit boek is verschenen op 15 maart 2024 en bedoeld voor het onderwijs, maar bruikbaar voor iedereen die zich met natuurinclusieve landbouw bezighoudt.

De term Natuurinclusieve landbouw zie je steeds vaker, maar wat houdt dit in? CLM Onderzoek en Advies en het Louis Bolk Instituut hebben een lesboek samengesteld met daarin een volledig overzicht van maatregelen en ervaringen: ‘Natuurinclusieve landbouw in de praktijk’. Dit boek is verschenen op 15 maart 2024 en bedoeld voor het onderwijs, maar bruikbaar voor iedereen die zich met natuurinclusieve landbouw bezighoudt.

Tureluurs zijn de underdogs van de weidevogels. De afgelopen decennia is veel onderzoek gedaan naar grutto’s, kieviten en scholeksters, maar over tureluurs weten we nog relatief weinig. Opvallend is dat het minder slecht gaat met de Nederlandse broedpopulatie tureluurs in vergelijking tot andere typische steltlopers onder de weidevogels. Maar waar komt dat door? En hoe kunnen we in het (agrarische) natuurbeheer meer oog hebben voor deze soort?

Op Tuinderij de Es wordt al 40 jaar met succes een grote diversiteit aan biologische producten geteeld. Ondernemers Bart Pijnenburg en Danielle de Winter begonnen ongeveer 15 jaar geleden samen de zoektocht naar een eigen bedrijf. Ze namen Tuinderij de Es over, en zetten dat naar hun hand.

Tureluurs zijn de underdogs van de weidevogels. De afgelopen decennia is veel onderzoek gedaan naar grutto’s, kieviten en scholeksters, maar over tureluurs weten we nog relatief weinig. Opvallend is dat het minder slecht gaat met de Nederlandse broedpopulatie tureluurs in vergelijking tot andere typische steltlopers onder de weidevogels. Maar waar komt dat door? En hoe kunnen we in het (agrarische) natuurbeheer meer oog hebben voor deze soort?

Campus Almkerk is geen conventioneel landbouwbedrijf, maar houdt zich sinds de oprichting in 2016 volledig bezig met het toepassen van duurzame landbouwprincipes. In het gebruik van Pixelfarming als teeltsysteem met behulp van slimme software en robotica is Campus Almkerk een absolute voorloper.

De veldleeuwerik is een kleine, maar iconische vogel van het Nederlandse boerenland. Helaas is deze soort met maar liefst 95% in aantal gedaald in de afgelopen decennia. Dit heeft voornamelijk te maken met het grondgebruik binnen de landbouw. Dit dossier zal eerst ingaan op de ecologie van de veldleeuwerik, en vervolgens ingaan op de verschillende maatregelen die uitgevoerd kunnen worden in de praktijk om de veldleeuwerik in landbouwgebieden te helpen.

De veldleeuwerik is een kleine, maar iconische vogel van het Nederlandse boerenland. Helaas is deze soort met maar liefst 95% in aantal gedaald in de afgelopen decennia. Dit heeft voornamelijk te maken met het grondgebruik binnen de landbouw. Dit dossier zal eerst ingaan op de ecologie van de veldleeuwerik, en vervolgens ingaan op de verschillende maatregelen die uitgevoerd kunnen worden in de praktijk om de veldleeuwerik in landbouwgebieden te helpen.

In de Provinciale Programma’s Landelijk Gebied schetsen de provincies de hoofdlijnen van hun aanpak van de beleidsopgaven in het landelijk gebied. Die programma’s bevatten perspectiefvolle maatregelen. Toch is het niet te verwachten dat de doelen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied gehaald worden met de plannen van de provincies en de maatregelen die het Rijk zal nemen. Scherpere keuzes over prioritering, de taakverdeling tussen Rijk en provincies en de opbouw van beleidsinstrumenten voor de gebiedsaanpak kunnen het programma effectiever en doelmatiger maken.

De Brabantse preitelers Adrie van Aert in Ossendrecht en Martijn Hendrickx in Woensdrecht hebben in 2023 niet of nauwelijks hoeven spuiten tegen trips. De ondernemers hadden bankerplanten ingezet om zo diverse natuurlijke vijanden aan te trekken. Na één teeltseizoen experimenteren, lijkt facelia de beste keuze.

In de winter hebben akkervogels het moeilijk om voldoende voedsel te verzamelen, er zijn weinig zaden van granen en onkruiden beschikbaar voor de dieren. Met een aantal maatregelen kunnen deze vogels in de winter toch op akkers terecht voor hun voedsel.

In de winter hebben akkervogels het moeilijk om voldoende voedsel te verzamelen, er zijn weinig zaden van granen en onkruiden beschikbaar voor de dieren. Met een aantal maatregelen kunnen deze vogels in de winter toch op akkers terecht voor hun voedsel.

In de winter hebben akkervogels het moeilijk om voldoende voedsel te verzamelen, er zijn weinig zaden van granen en onkruiden beschikbaar voor de dieren. Met een aantal maatregelen kunnen deze vogels in de winter toch op akkers terecht voor hun voedsel.

Kritische prestatie indicatoren (KPI’s) bieden boeren inzicht in hun duurzaamheidsprestaties, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat, milieu en biodiversiteit. Deze inzichten kunnen boeren helpen om deze prestaties verder te verbeteren. Daarnaast kunnen KPI’s ook worden gebruikt door bijvoorbeeld ketenpartijen, banken, terrein beherende organisaties en overheden om betere duurzaamheidsprestaties van boeren te sturen en te belonen. Dit sturen en belonen kan op vele manieren worden ingevuld. Wageningen University & Research heeft een overzicht gemaakt van hoe dit nu al in de praktijk gebeurt en welke potentiële toepassingsmogelijkheden van KPI’s er nog meer zijn.

Er is een transitie in de landbouw nodig. In Nederland zijn boeren hier al mee aan de slag. De maatregelen die hiervoor nodig zijn, verschillen per sector, per gebied en per boer. In het NSP verbinden we de grote internationaal bindende afspraken voor onze leefomgeving, zoals het versterken van biodiversiteit en klimaat, aan de gebieden en de boeren die samen kunnen bijdragen aan de oplossingen.

Hebben jullie ook zo genoten van die grote troepen kieviten overal? Met duizenden tegelijk aan het foerageren op de natte weilanden, of gewoon rustend met de snavels in de wind. Het waren er vermoedelijk zoveel omdat ‘onze’ vogels gezelschap kregen van trekkers uit het noorden en oosten. Na de korte vorstperiode mis ik ze ineens, de kou heeft ze vast een eind naar het zuiden gedreven.

Nederland is trots op iconische weidevogels zoals de grutto, tureluur en kievit. Toch gaat het niet goed met de populaties van de meeste weidevogelsoorten. Met beweiding is op dit gebied veel winst te behalen, stelt Nyncke Hoekstra van het Louis Bolk Instituut. “Beweiding is een belangrijk onderdeel van weidevogelbeheer, maar altijd in samenhang met andere opties”, zegt Hoekstra in het Groen Kennisnet-webinar met het thema 'Weidevogels en weidegang'.

Al sinds 2002 wordt er op Landerije de Bunte innovatief met natuur geboerd. “We ervaren de vrijheid van ondernemerschap en autonomie en ontvangen vanuit de maatschappij waardering en erkenning voor ons werk. Dit verdient elke boer!”

“Van origine zijn we een glastuinbouw bedrijf, maar we hebben de afgelopen tijd ingezet op verbreding, en dit houdt eigenlijk nergens op voor ons.” Zo omschrijft Alfons zijn bedrijf Aldo B.V., dat is opgezet door zijn opa. Uiteindelijk hebben Alfons en Henriëtte, naast de kas, 4,5 hectare land omgetoverd tot een waar biodivers paradijs met onder andere een voedselbos, agroforestry en een kippenkar.