‘Goed rentmeesterschap’ voorop in toekomstplan voor Nederland

Het programma moet bijdragen aan het herstel van natuur, stikstofreductie, het verbeteren van de waterkwaliteit, meer biodiversiteit, werkgelegenheid en het bouwen van voldoende huizen. Het richt zich op de korte als op de lange termijn. Het ministerie spreekt van een ‘grote verbouwing’ en wil de schaarse ruimte ‘zo goed en mooi mogelijk benutten’.

‘De druk op de ruimte in Nederland is groot’, schrijft minister Hugo de Jonge in een Kamerbrief. ‘We moeten en willen heel veel op een klein oppervlak. Het lijstje claims is haast oneindig. Dat vraagt om het maken van keuzes, het slim combineren van opgaven en sturing van het Rijk om onze ruimte eerlijk te verdelen. We willen voldoende duurzame en betaalbare woningen, klimaatbestendige landschappen, de omslag naar kringlooplandbouw, overstappen op schone energievoorziening, behoud van ons cultureel erfgoed en onze identiteit.’

Circulaire grondstoffen

Een van de voorbeelden uit de programma-aanpak is biobased bouwen. In Nederland staat het gebruik van circulaire grondstoffen als hennep, vlas, algen, schimmels, stro en hout nog in de kinderschoenen. Naast de reductie van CO₂ ten opzichte van traditionele bouwmaterialen slaan deze grondstoffen ook CO₂ op tijdens de teelt.

Het bouwen met en verbouwen van biobased materialen biedt daarom kansen voor regionale grondstoffenvoorziening en een nieuwe verdienmodel voor agrariërs, staat in het programma. Andere voorbeelden zijn het tegengaan van verrommeling door grootschalige bedrijfsvestigingen. Of het inzetten van bomen en planten tegen hittestress en wateroverlast in de binnenstad.

Balans bewaren

Naast plannen voor steden en regio’s, energie en economie wil het ministerie aandacht voor landbouw en natuur. In oktober 2023 moeten ontwerp- en inrichtingsprincipes beschikbaar zijn die gebiedsgericht gebruikt kunnen worden. ‘Vervolgens inventariseren we de instrumenten die nodig zijn om de plannen daadwerkelijk uit te kunnen voeren, zoals aanpassing van wet- en regelgeving, handreikingen, bestuurlijke afspraken en financiële arrangementen’, schrijft het ministerie voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening.

Goed rentmeesterschap staat hierbij voorop. Het ministerie doelt daarbij om de balans bewaren tussen het slim omgaan met ruimtevragers en de kwaliteit van onze leefomgeving. ‘Zodat onze kinderen en kleinkinderen ook nog kunnen genieten van een mooi, groen, gezond en leefbaar Nederland, maar ook hun boterham kunnen verdienen en nog een betaalbare woning kunnen vinden’, zo staat in het programma.

Kennis en inspiratie

Samen met provincies, gemeenten, met betrokken partijen en maatschappelijke spelers gaat het ministerie kennis en inspiratie ophalen. Het programma Mooi Nederland trapt af met het analyseren van de opgaven en de kansen en conflicten die daarmee gemoeid zijn. Uiteindelijk wil het ministerie de ontwikkelde oplossingen en instrumenten breed delen en concreet vertalen naar acties en afspraken voor het Rijk, naar gezamenlijke acties voor alle partners en naar acties die specifiek door anderen worden uitgevoerd.

Minister De Jonge wil bovendien de Nationale Omgevingsvisie aanscherpen. Met het aanvullende programma NOVEX wil hij de ‘ruimtelijke puzzel’ gaan leggen in samenwerking met provincies, gemeenten en waterschappen.