Vervolg Green Deal Natuurinclusieve Landbouw aangekondigd op inspiratievolle onderwijsdag

De dag stond in het teken van kennis en inspiratie opdoen en ontmoetingen met ondernemers, andere belanghebbenden én elkaar. Vooral de docenten uit de primaire landbouw waren dit jaar goed vertegenwoordigd. Doel van de bijeenkomst was het samenbrengen van landbouw en natuur in het onderwijs. Wat zijn de uitdagingen, maar ook: wat zijn de perspectieven?

Door de Green Deal worden steeds meer lessen uit onderzoek en de praktijk breed in het onderwijs gedeeld. En dat is urgenter dan ooit, want natuurinclusieve landbouw is onze toekomst. Goed opgeleide mensen, met veel kennis van zaken, zijn hard nodig voor de transitie.

Dagvoorzitter was Ger van der Laak, hij vertelde het de aanwezigen dat Johan Osinga en Pablo Tittonell helaas verstek moesten laten gaan. Daarna gaf hij het woord aan Lyda Dik (Provincie Gelderland) die de bijeenkomst officieel opende.

Provincie Gelderland

De provincie heeft natuurinclusieve landbouw stevig verankerd in het beleid, vertelde Lyda Dik. Daarbij streven ze naar boerenbedrijven met een goed verdienmodel. Met natuurgebied de Veluwe binnen de grenzen, liggen er behoorlijke (stikstof) opgaven. Lyda Dik lichtte het Actieplan Natuurinclusieve Landbouw van de provincie Gelderland toe. Hierin wordt, samen met ondernemers en onderwijs, gebiedsgericht gewerkt aan het behalen van de doelen. Zij benadrukte het belang van onderwijs en docenten: “De boeren van de toekomst, zitten nu bij jullie op school!”

Ontwapenend theater

De plenaire opening van de bijeenkomst werd afgewisseld met prachtig muziektheater van Karavaan. Zij speelden een aantal stukken uit ‘Grondproeven’, over de voedseltransitie op het boerenerf in Nederland. De acteurs kropen in de huid van verschillende boeren (koffie?), van ‘gangbaar’ tot al ‘omgeschakeld’. De zaal wist precies wat er werd bedoeld. Van een gesprek met ‘meneer de Timmermans’ tot een obade aan een veld vol rode kool. Ontwapenend en verfrissend theater, wat tot nadenken stemde.

Insecten en biodiversiteit

Daarna was het de beurt aan lector Arjen Strijkstra (Hogeschool van Hall Larenstein), voor een ‘crashcourse bedreiging biodiversiteit’, zoals hij dat zelf noemde. Zijn presentatie ging niet alleen over zijn lectoraat bijengezondheid, maar over hoe belangrijk álle insecten zijn voor biodiversiteit. Het uitsterven van insectensoorten gaat op dit moment heel erg snel. Tegelijkertijd weten we nog lang niet alles: van de 5,5 miljoen soorten die er zijn, hebben we er pas 1 miljoen in beeld. Zijn belangrijkste boodschap: insecten zijn cruciaal voor de biodiversiteit en wij moeten er voor zorgen dat het landschap goede elementen bevat, zodat zij in soort en aantal kunnen toenemen. Hij refereerde hierbij aan de Atlas Natuurlijk Kapitaal, dat veel handvatten hiervoor biedt. Ook het Insectennetwerk Friesland is een mooi voorbeeld van wat lectoren, samen met studenten, kunnen betekenen voor toepasbare kennis in het groene onderwijs.

Natuurinclusieve leefomgeving

De tweede spreker in de ochtend was Koos Biesmeijer (hoogleraar Natuurlijk Kapitaal Universiteit Leiden en wetenschappelijk directeur bij Naturalis Biodiversity Center). Met een aantal prikkelende vragen voor de zaal had hij direct iedereen bij de les: “Wisten jullie bijvoorbeeld dat slecht 1% van alle soorten op aarde gewervelden zijn? Dat zijn alle vissen, vogels én zoogdieren”. Hij benadrukte dat er werk aan de winkel is voor Nederland: op dit moment is ons land kampioen biodiversiteitsverlies. Hij ziet kansen voor boerenbedrijven: die moeten van monoculturen naar biodiverse businessmodellen. Maar óók pleit hij voor het natuurinclusief maken van onze leefomgeving. Natuur is immers overal. Koos: “Hiervoor zijn veel meer mensen nodig dan er nu worden opgeleid. Het onderwijs heeft een belangrijke rol te vervullen.” Als bestuurslid van het Deltaplan Biodiversiteit nodigde hij iedereen uit om zich hierbij aan te sluiten. Biodiversiteit is essentieel voor het in stand houden van ecosystemen en daarmee een gezonde leefomgeving. Inmiddels zijn meer dan 100 partners bij het Deltaplan Biodiversiteitsherstel aangesloten.

Workshops met toepasbare kennis

Tijdens het tweede deel van de onderwijsdag Natuurinclusieve Landbouw verzorgden ondernemers, lectoren, praktoren en anderen een flink aantal workshops. In twee rondes kwamen diverse onderwerpen aan bod: van ‘boeren op natuurgrond’ tot ‘ecosofie’ en van ‘kruidenrijk grasland’ tot ‘het gebruik van Groen Kennisnet’. De ondernemers nodigden de docenten uit om langs te komen en meer voorbeelden in de praktijk te bekijken. De docenten van het vmbo, mbo en hbo deden veel nieuwe inzichten op, die ze direct kunnen toepassen in de lessen.

De workshops:

• Bodem als basis voor landbouwbedrijf - Peter van Hoof (bodemonderzoeker en adviseur)
• Kosten-Baten Analyse natuurinclusieve melkveehouderij; de basis van een toekomstbestendig verdienmodel - Daan Groot (directeur de Natuurverdubbelaars) en Frederik Hengeveld
• Boeren op Natuurgrond, casus Velhorst - ondernemer Arjen van Buuren
• Slim gebruik maken van Groen Kennisnet - Rob van Genderen van GKN
• Biodiversiteitsmonitor melkveehouderij en lesmodule - Jelle Zijlstra (onderzoeker WUR) en en Janneke Beckers (Yuverta)
• Ecosofie in het landbouwonderwijs - Ron Methorst, Lector omgevingsgericht ondernemen, Aeres Hogeschool Dronten
• Drones in natuurinclusieve landbouw - Marc Schils, Aeres mbo Almere
• Natuurinclusief telen in de bollenteelt, boomkwekerij en fruitteelt - ervaringen van ondernemers John Huiberts, biologische bloembollenteler in Noord-Holland en Toon Vernooy, fruitteler volgens planet proof keurmerk, provincie Utrecht en Jan Veltmans, boomkweker in Limburg
• Gewasdiversiteit voor een robuust plantaardig productiesysteem - Wijnand Sukkel (onderzoeker WUR) en collega’s
• Ervaringen met mogelijkheden Citizen science -Arjen Strijkstra, Lector Bijen en Biodiversiteit HVHL
• Kruidenrijk grasland: Herkenning, jaarrond beheer en ontwikkeling van kruidenrijk grasland – onder leiding van Rob Geerts (VALA/BoerenNatuur) en Carleen Weebers (BoerenNatuur)
• Natuurinclusief boeren met weidevarkens - ondernemer Ben Bruurs
• Weidevogels verdienen meer aandacht in het onderwijs - Astrid Manhoudt, lector weidevogels VHL Leeuwarden en Jeroen de Vries, Collectief Sud -Westkust

Netwerken

Gelukkig was er ook nog voldoende tijd om met elkaar van gedachten te wisselen. De uitgebreide lunch en de afsluitende borrel boden daar volop gelegenheid voor. In de plenaire afsluiting blikte de dagvoorzitter terug én vooruit naar de toekomst. “We hebben vandaag iets moois neergezet met z’n allen, en gaan hier graag mee door. Wij gaan dan ook inzetten en een vervolg van de Green Deal Natuurinclusieve landbouw.”

Voor vragen over de dag of over de Green Deal bericht kunt u terecht bij Rosemarie Slobbe (r.slobbe@clusius.nl) of Tjalling Huisman (tjalling.huisman@hvhl.nl).